13.01
Wyjazd z Francuzami wcześnie rano, jeszcze po ciemku, bo granica marokańska pracuje 24/7, ale mauretańska otwiera się o 8.00. Do granicy jest 90 km plus jeszcze tankowanie. I trzeba w miarę sprawnie się ogarnąć, aby dojechać za jasnego do Nawakszut. A pewnie nie będziemy pierwsi na granicy, bo goście z zabezpieczenia łączności wyścigu mówili, że jadą pod granicę spać w wozach, aby na otwarciu od razu tam wjechać. Poza tym trzeba spieszyć się, zanim cały obóz z Dakhli tu dojedzie i zakorkuje granicę na kilka godzin.
Francuzi cisną na swoich tenerkach ok. 100, ja nie lubię jeździć po ciemku, ale tutaj mamy trzy czerwone światła przed nami pokazujące dystans i ułożenie zakrętów, więc nie jest najgorzej. Na szczęście asfalt też nie jest dziurawy, więc brak niespodzianek.
Ale poranek na pustyni jest niesamowity, bycie świadkiem jak słońce, zanim samo wyjrzy znad horyzontu, wysyła straż przednią w postaci pomarańczowo-różowej poświaty, robi się coraz jaśniej i…chłodniej!
1 (1).png
Dojazd do granicy marokańskiej, myślą, że jesteśmy z rajdem, bo Francuzi mają nalepki z numerami a my też EAR 2020. I dzięki temu odprawiają nas szybciej. Też trzeba odbić się w tysiącu okienek, ale są jacyś pomagierzy, którzy za nas kicają z dokumentami od okna do okna.
Wcześniej też nasze nalepki się przydały na poście, nie jesteśmy „participe rally” ale „logistic support for rally” (patrz pan, nawet mamy naklejki, jedziemy szukać hotelu dla szefa) i nas puszczali bez sprawdzania.
Już się zbierają auta zabezpieczenia rajdu i, co gorsza, uczestnicy, którzy wyjechali z Dakhli o 4 rano.
Odprawieni czekamy pod czujnym okiem króla, przed ostatnią bramą na teren ziemi niczyjej, będący de facto pod kontrolą Frontu Polisario (czyli saharyjskiej organizacji niepodległościowej).
przed granica.png
Jest wóz ONZ bo… Sahrawi zrobili demonstrację i zablokowali przejazd dla pojazdów rajdu. ONZ coś tam negocjuje, na granicy już się kotłuje, podjeżdżają ciężarowe wozy techniczne, nabuzowani riderzy na KTMach, toyoty zabezpieczenia. Idzie hasło, że będą puszczać cywilów, więc musimy pozbyć się wszelkich rajdowych skojarzeń. Więc Francuzi zrywają swoje klubowe numerki, a my nasze naklejki EAR 2020. Ale zaraz i tak wszyscy wjeżdżamy.
Wszyscy.
Francuzi wystrzeliwują lekkimi tenerkami do przodu, my jedziemy póki co z kamperami technicznymi. Kawałek asfaltem, wokół którego oczywiście sterty śmieci, mnóstwo ciężarówek, porzuconych albo jakichś lewych, albo takich, które się tu przeładowują, no i wraków.
wraki.png
I zaraz koniec asfaltu i….dupa. Radź sobie jak możesz. Podłoże skaliste, ale nie płaskie, bo poprzecinane żłobieniami i garbami, pomiędzy którymi piach, czasami całe tony piachu. Jedziemy ostrożnie, KTMy biorą nas z obu stron, Jest też Madou z Francuzem, kciuk w górę i cisną dalej. Dobre chłopaki, powodzenia!
Z daleka widać demonstrację Polisario. Trzymają transparenty, flagi Sahary Zachodniej, coś krzyczą, rozdają ulotki po hiszpańsku. Hasła w stylu „Stop nieludzkiemu traktowaniu przez władze Maroka” itp. Mężczyźni i kobiety. Próbują wykorzystać każdą okazję zasygnalizowania światu swojej sytuacji.
demon.png
Większość ludzi z rajdu nawet do końca nie wie o co chodzi, ale ja widzę siebie w takim 1946 i wcale nie jest to fajne wyobrażenie.
1 (5).png
Michał jedzie pierwszy, wpada w piaskową pułapkę, koło w dziurę z miałkim piachem, a przed i za kołem wielki kamol. Nie może ani w przód, ani w tył. Stawiam tenerę, wypycham go. Jedziemy dalej i niech to szlag, sterta piachu jak z plaży. Afryka się kładzie, chcę pomóc ale nie mam jak postawić tenery na stopce, szukam miejsca, ale dwóch gości z rajdu pomaga Michałowi.
Motorki na jedynce, my nogami po bokach, bez siedzenia na kanapie, i na jedynce ledwo przepychamy te kloce przez piachy.
piach.png
Wozy techniczne biorą nas z lewej, ale jeden kamper też się wkleja w piach i już siedzi. Za nami się kłębi. Ruszamy dalej powoli, spoceni i spięci, na stojaka, próbując wybrać najbardziej bezpieczny przejazd, a kto może ciśnie do przodu. Nie ma tu jednej drogi, jest po prostu kawał terenu z różnymi ścieżkami i drogami, tu zawalonymi piachem ale z kolei tu pokazującymi odkrytą twardą skałę zachęcającą do skorzystania z tego odcinka.
Przez tę granicę jeżdżą również przeładowane osobówki szorując brzuchem po skałach, oraz Tiry, ledwo przeciągając naczepy przez te piachy.
Ale z daleka, jak wieże Mordoru, majaczą dwie wieże granicy Mauretanii.
wieże.png
Cholera, naprawdę jak z Andersena, granica na wzgórzu, otoczona murem, a baszty mają takie osłony jak dla łuczników.
granica2.jpg
Ale dojeżdżamy jakoś, uff. Kamerka nagrała, ale oczywiście do góry nogami.
granica 1.png
Francuzi już tu są, mają swojego człowieka od załatwiania dokumentów, Hamidę. Widać że w tłumie niezbyt rozgarniętych chłopków Hamida to łebski gość i to on trzęsie biznesem na tej granicy. Ma swoich ludzi od wymiany waluty i od sprzedaży kart SIM, a resztę przegania. Ok, walutę wymieniam u człowieka Hamidy, ale SIMkę kupuję u młodego chłopaczka, pod warunkiem, że mi zainstaluje tę kartę.
Hamida dość sprawnie załatwia dokumenty nasze i Francuzów, od jednego z nich dostaje kurtkę motocyklową, którą od razu zakłada. Ale po wizę musimy swoje odstać.
czekamu gra.jpg
(Naklejka na ścianę - nasi tu byli!)
gran nalepka.jpg
Płacimy mu jego „comission”, no trudno, tak trzeba.
Można próbować samemu załatwiać dokumenty, ale czytałem relację człowieka, który się na to zdecydował. Odsyłali go od okienka do okienka, tu brakuje pieczątki, tu brakuje potwierdzenia, tu trzeba zapłacić tyle a tam tyle. I w końcu gość poszedł do pomagiera i i tak mu zapłacił.
Czytałem też, że najdłużej przetrzymali kogoś na granicy 17 godzin, więc uznaliśmy, że nie ma co kozaczyć, i za radą Sun Tzu, jeśli nie możesz pokonać wroga to się do niego przyłącz. To jest najbardziej bandycka granica, jaką widziałem w życiu, i po prostu trzeba coś im zostawić.
To jakie tam były opłaty:
- Wiza do Mauretanii: 55 euro. Można próbować wyrobić taką w ambasadzie w Berlinie, Paryżu albo Rabacie. Z tym, że prawie pewne jest, że na granicy wypną się na to i trzeba będzie wyrobić wizę U NICH. I nic nie zrobisz, możesz się skarżyć, pisać oświadczenia itp. Każdy to zleje. Taki kraj. Nie mają tu chyba wypłacanych wynagrodzeń, więc ile sobie kto uskrobie, to jego. A państwo ma spokój.
- Tu już nie działa Zielona Karta, więc ubezpieczenie motocykla: 20 euro. To też nic pewnego, bo mogą dowolnie ustalać wysokość, biorąc pod uwagę rocznik, pojemność, no i wygląd właściciela. Też myślę, że inaczej policzyli nam dwa stare japońskie motocykle, a inaczej Niemcowi kampera zrobionego na nowiutkim MANie 6x6.
- No i przekroczenie granicy wyceniane jest na 35 euro. Tak sobie. Aż dziwne, że nie ma opłat za korzystanie z mauretańskiego powietrza albo słońca.
- „comission” to zazwyczaj 10 euro, chociaż wiadomo, że Hamida czy inny gość i tak przycina sobie coś więcej z pozostałych opłat.
Aha, w Mauretanii i Senegalu już oficjalnie jest godzina do tyłu.
W każdym razie po pożegnaniu się z pęczkiem euro (bo jeszcze wymiana na mauretańskie ouguya), Hamida zaprasza na śniadanie do pobliskiego baru. Żadnego szyldu, stolików przed wejściem. Tzn siedzą ludzie na schodach i się gapią, jak przed każdym budynkiem. Ale sami byśmy tego nie wypatrzyli.
Francuzi zamawiają dla wszystkich jajecznicę. Hamida obieca nam, że jak będziemy wyjeżdżać z Mauretanii, to mamy do niego zadzwonić i on nas odprawi bez żadnych opłat.
zrzut d.jpg
Jajecznica smaczna, w samą porę, bo po tych wszystkich wrażeniach zgłodnieliśmy. Plus herbata. Kurczę, herbatkę tam piją przepyszną.
Zielona, obficie sypana do czajniczka, zalewana zimną wodą i gotowana. Na koniec dodaje się świeżą miętę i dużo cukru. Całkiem inaczej to smakuje niż te nasze siki po zalaniu torebki wrzątkiem.
I jeszcze przelewają z czajniczka do szklanki, potem ze szklanki do szklanki, z wysokości kilkudziesięciu cm, aby zrobić piankę.
O, czekając aż Hamida pozałatwia nasze dokumenty, widzę jak obok staje nowy Land Cruiser serii 70 (kolejne genialne i piękne auto, niestety w naszej kochanej Europie model już dawno oficjalnie wycofany ze sprzedaży. Rynkiem dla Toyoty jest właśnie Afryka, Ameryka, Bliski Wschód, Australia. A Europa jak chce niech sobie jeździ obłymi eko-zabawkami z silnikami 0,7, które po przebiegu 70 tys. pójdą na śmietnik).
No dobrze, podjeżdża pick-up LC żandarmerii mauretańskiej, na pace z wojakami okutanymi w turbany, z antycznymi kałachami. I robią sobie śniadanie. Ten coś wyciąga z torby, ten przegryza, a młody chłopak parzy herbatę dla wszystkich. I przelewa ją z czajniczka do szklanek, jak w cyrku, chyba z metra, nie roniąc ani kropli i nawet się nie patrząc na szklankę, tylko rozmawiając z kumplami.
Niesamowite.
Naiwnie pytam czy mogę zrobić zdjęcie, oczywiście „no, no, monsieur, militaire”.
Pojedli to na koń, bo do Nawakszut droga daleka. Ponoć tu jest najdłuższy odcinek bez stacji benzynowych. Po drodze jest PONOĆ wioska Chami, ale w Mauretanii bardzo często bywa, że nawet jeśli jest stacja, to….nie ma na niej benzyny. Niektóre stacje wręcz nie prowadzą sprzedaży benzyny.
Na skrzyżowaniu dróg Nawakszut-Nawazibu-granica siedzą ludzie, czasem ze straganami, i widzę, że mają baniaczki z paliwem. Ciekawe za ile.
Potem na pustyni, owszem znajdzie się benzyna, ale słyszałem, że wołają kosmiczne ceny za litr.
No ale my mamy swoje baniaczki i rotopaxy, więc trasa nam niestraszna.
Zaraz przy granicy stoi pickup z ciężkim karabinem wycelowanym w kierunku granicy, gdyby Polisario chcieli zrobić jakiś najazd.
Na pierwszym checkpoincie Francuzi odbijają, w sumie nie muszą nam matkować, niech jadą swoim tempem, ale dziwne, że za jakiś czas dobijamy do jednego z nich, którego dwóch pierwszych zostawiło. Trochę to dla mnie głupie.
Wyprzedzamy znowu naszego polskiego kampera technicznego, ostatni raz się pozdrawiamy i ciśniemy dalej.
Jedziemy wzdłuż torów, jedynej linii kolejowe w Mauretanii, po której kursuje najdłuższy pociąg świata, tzw. SNIM, który ciągnie 2,65 km węglarek z jakąś rudą wydobywaną w kopalniach na północnym wschodzie, do portu w Nawazibu.
Wypatrujemy pociągu, ale daremnie, pewnie rano ruszył z portu i poszedł w pustynię, a pełny jeszcze nie przyjechał.
Droga odbija prosto na południe i…coraz bardziej tu wieje.
Od pustyni. Z piaskiem, który dostaje się wszędzie.
Jedziemy po asfalcie i mamy kaski pozamykane, a piach i tak wchodzi do oczu i w zęby.
Jedziemy w przechyle, piasek bije w szybkę kasku, a po asfalcie przesuwają się fale gnanych wiatrem ziarenek. Słońce w pełni ale wcale nie jest ciepło. Znowu jadę na wszystkich podpinkach.
pust.png
Do Chami asfalt jest całkiem w porządku.
Miasteczko to jakiś miraż. Przy zasypywanej piachem drodze ustawiane stragany, warsztaty, garaże, ludzie w turbanach i chustach na twarzach coś budują, coś noszą. Wszystko w tabunie fruwającego piachu i w podmuchach silnego wiatru.
chami1.png
Na dwóch stacjach nie ma benzyny, ale pokazują nam, że na ostatniej będzie.
Na wjeździe na jedną ze stacji, na sypkim piachu tenera się kładzie. A jakże. Ale tutaj już nie mam tyle adrenaliny i czekam na Michała aby pomógł podnieść tę słonicę.
gleba.png
O, są dwaj Francuzi, zaczekali na ziomka. Ale jadą dalej, mówią że za 120 km zatrzymają się coś popić to tam się spotkamy.
Hehe ok, przed wyjazdem przestudiowałem trasę dojazdu do Nawakszut i dobrze wiem, że potem już nie ma nic, a za 120 km napić się można w cieniu motocykla albo w namiocie Tuaregów.
Zamiast powiedzieć jak facet facetowi „słuchajcie, jedziemy bo chcemy cisnąć swoim tempem, powodzenia” to cały czas czarują.
Ale dobrze, bon voyage.
Młody kilkunastoletni chłopaczek nalewa benzynę, zakrywam dłonią wlew paliwa bo wszędzie tańczą ziarenka piachu.
My też, łyk wody i jedziemy dalej.
Asfalt już bywa gorszy, czasem popękany, czasem podgryziony na poboczach, ale najgorsze są niespodziewane dziury. Naprawdę niebezpieczne, Paweł przez telefon opowiadał, że kilku jego klientów połamało felgi na takich dziurach. Jedziesz sobie 80 albo i 90, bo przecież droga nienajgorsza. Aż tu nagle dziura, jak wyrąbana w asfalcie, z ostrymi krawędziami. Czasem po całej szerokości. Jak się uda wyminąć to uff, ale jak się nie uda to jeb i zastanawianie się ile miejscowi wezmą za transport takiej ciężkiej krowy, i czy wieźć do Nawakszut czy do granicy…
Gdzieś miałem spisane w jakiej odległości od Nawakszut były te dziury.
Po 120 km oczywiście jest pustynia, tak jak i po 130 i 150.
Robimy przystanek na wodę.
przerwa.jpg
Idę się odlać i w piachu….miliony muszli. Wszędzie, na całej Saharze. Toć gdzieś pisali, że kiedyś tam było morze.
I teraz zostało tam miliard muszli, które razem z piachem stanowią budulec budynków i dróg, jako dodatek do asfaltu.
muszle.jpg
Około 100 km przed Nawakszut są dwie większe wioski, gdy jedziemy, spomiędzy zasypanych do połowy lepianek wybiegają dzieciaki. Pewnie liczą na prezent od białych.
Wiozę trochę kredek i mazaków, obiecuję sobie, że jeśli będziemy wracać to zostawię tym dzieciakom.
Kawałek dalej hałda piachu na drodze…zawiało jak u nas podczas dobrej śnieżycy. I znowu trzeba się przez to przekopać.
Na pustyni znowu samotne namioty szarpane wiatrem…Co oni tu robią?
Jeszcze na ziemi niczyjej od ściskania manetki, pewnie mi się poluzowała, tzn klej przestał trzymać. Całą trasę do Nawakszut jadę ściskając manetkę jeszcze bardziej, wciąż muszę ją odkręcać, a gdy już się ześliźnie całkiem, to szybko wciskam sprzęgło i od nowa „nawijam” manetkę na rolgaz. I do tego jedno lusterko postanowiło zostać na pustyni i uparcie się odkręca, więc mam co robić w czasie tej trasy.
Z daleka widać już Nawakszut, głównie za sprawą smogu.
Przeogromne miasto. Stosunkowo młode, zbudowane od podstaw, w miejscu studni i przystanku dla karawan. Wg wikipedii najpierw wodę na budowę wozili cysternami z rzeki Senegal. Miasto miało liczyć 15 tys. mieszkańców, ale dzisiaj liczy 850 tys. i tysiące hektarów slumsów.
Dzisiaj w mieście działają zakłady odsalania wody morskiej, ale i tak cienko tam z wodą pitną.
Wjeżdżamy już o zachodzie słońca.
Nawet gdyby nie Chami, to byśmy dali radę dojechać na rezerwowych baniaczkach, ale dobrze, że zatankowaliśmy. Spokojniej się jechało.
Na pierwszych stacjach brak benzyny, trudno, już późno, jutro znajdziemy. Teraz dobijamy do Auberge Samiraa, którą polecił nam Paweł.
zzz5.jpg
Zaraz przy ulicy jest Auberge Sahara, ale to w Samiraa są ponoć lepsze warunki no i angielskojęzyczna obsługa.
I jest kolorowy szyld z lampkami, jak na jakimś domu uciech.
Wjeżdżamy na teren posesji, sprawdzam olej, czyt. „dolewam oleju”, kleję manetkę na poxipol, lusterko dokręcam na smutno. Nie ma tego złego, piaskowanie pustynnym piaskiem oczyściło mi szprychy z rdzy!
Jakiś ruch przed bramą.
Podjeżdża ciężarówka, stary mercedes pomalowany sprayem na kolorowo. To przyjechali…Argentyńczycy. Szefuje Hugo, pozytywny zakapior, wagabunda, niespokojny duch. Jeżdżą tak pomiędzy Europą i Afryką i handlują czym się da. Otwierają pakę, a tam meble, rowery, maszyny, agregaty, stalowe liny i miliony innych rzeczy przydatnych w życiu codziennym. Coś tam pertraktują i zostają na noc.
Hugo skojarzył mi się z tymi pilotami, którzy po zakończeniu drugiej wojny nie mogli usiedzieć w miejscu i błąkali się po świecie służąc w armiach przeróżnych państewek.
My idziemy na zakupy do marketu takiego lepszego, „dla białych”. Ceny też tam są „dla białych”.
zzz6.jpg
Przy kasie gość pakuje zakupy do siatki (co ważne, materiałowej! Chyba Afryka się oducza używania plastiku) no i głupio takiemu nie dać reszty za zakupów.
A pieniążki mają tam ładne i ciekawe, niestety niewymienialne poza Mauretanią, a na dodatek ich wywóz z kraju jest prawnie zakazany, więc na granicy lepiej się z nimi nie afiszować.
Szukam kawy, ale tam lokalni tego nie znają, każdy pija herbatę, a kawa jest tylko "marketowa".
zzz7.jpg
W oberży pojawia się Mumu.
Czarny cwaniaczek, pyta:
- Wy do Senegalu?
- Yes.
- Ale przez które przejście? Rosso czy Diama?
- No, Rosso not good, wiemy o tym. Diama.
- O to dobrze. Jeśli chcecie mam frenda na granicy, on wam załatwi dokumenty i szybki przejazd.
W sumie może się przydać, miałem świadomość, że po wjeździe na granicę i tak przejmie nas zaraz jakiś frend, ale dobrze już coś mieć w zanadrzu.
- OK, daj numer do tego frenda.
Dostajemy namiar do gościa imieniem Bebea, i umawiamy się na jutro na granicy.
Pokój w średnim standardzie kosztuje nas 22 euro, z prysznicem, białym kiblem, wifi i śniadaniem.
To był chyba najbardziej emocjonalny dzień.
Tak sobie pomyślałem wieczorem.
Nie wiedziałem, że po 13 stycznia nadchodzi…
14.01
...